<a fr-original-style="" href="http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/milliyet//milliyet_1933/milliyet_1933_mayis_/milliyet_1933_mayis_13_.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mehmet Selahattin, 13 Mayıs 1933</a>Milliyet’in otomobil sayfasını yapan Necip Dürrü Bey geçen akşam matbaadan çıkarken “Gel, sana biraz kır havası aldırayım!” dedi.Hemen haber vereyim ki bizim otomobil sayfası muharririnin şık bir otomobili vardır. Necip Bey direksiyona geçer geçmez sanki kanatlanmış birer kuş gibi olduk. Sirkeci’de yaktığım cigarayı elimden Mecidiye Köyü’nde attım. Fakat ben size bir şey söyleyeyim mi? Artık Mecidiye Köyü diye bir şey yok. Buraya Şişli’nin kenar mahallesi demek daha yakışık alacak. Şehir hududu bitmeden başlayan köy olur mu hiç?Necip Bey yolda anlatıyor:“Sen Mecidiye Köyü’nü Hıdırellez’de görmeliydin! Acaba otomobille bu yoldan geçmek mümkün mü idi? Yüzlerce otomobil, araba arka arkaya dizilmişti. Çayırların üstünde sayılsa papatyadan çok insan vardı.”Otomobili biraz yavaşlattı. Sağımızdan solumuzdan kulağımıza neşeli kahkahalar geliyor: Mecidiye Köyü’nün şehre akını! Kollarında mini mini sepetleriyle önümüzden geçen hanımlara bakıyoruz. Köy kızları vahşi olur derler ama bu söz Mecidiye Köyü’nün kızlarına göre değil. Bu kadar sıcakkanlı şeyler az bulunur. Hele bir grup var, bize ikide bir selam veriyorlar.Necip Bey eliyle gösterdi:“Bak, bizi selamlıyorlar.”Güldüm:“Onlar bizi selamlamıyor.”“Ya kimi selamlıyorlar?”“Otomobili azizim, otomobili!”Sanırım ki küçük bir teklif yapacak olsak hepsi birden otomobile dolacaklardı.Mecidiye Köyü’nün benim en hoşuma giden hâli burasının ne tamamıyla köye ne de tamamıyla şehre benzemeyişi. Öyle can alıcı, öyle fevkalade bir güzelliği yok. Fakat çok sevimli ve hele çok eğlenceli bir köy. Akşamları koyunların, keçilerin, ineklerin ahırlarına döndükleri saatte Mecidiye Köyü sahici bir köy dekoruna bürünür. Fakat zarif ve kibar köşklerden kucaklarında demet demet çiçeklerle çıkan hanımların da köylü olduklarına zor inanılır.Necip Bey vadediyor: “Dut zamanı bir gün geliriz.”Mecidiye Köyü’nün bir hususiyeti de dutları. Parmak kalınlığında bal gibi tatlı şeyler. “Yemeyip yanında yatmalı.” sözü herhalde bu dutlar için söylenmiş olacak. Çünkü dutunu yemesinden dutluğunda yatması daha tatlı. Her dut fidanı altında fidan boylu bir güzel serilip yatarsa dut yemek insanın aklına mı gelir?Mecidiye Köyü’nün ta ilerisine kadar gittik. Necip Bey’e kalsa belki beni Maslak’a kadar götürecekti. Saatime bakarak istemeye istemeye dönelim dedim.Necip Bey avdette bana bol bol otomobilinden şikâyet etti. Daha doğrusu asıl şikâyeti otomobilinden değil, otomobil sahibi oluşundan. “İstanbul’da insanın bir otomobili olması ne demektir bunu siz bilemezsiniz!” diyor.Şeytan sık sık “Sat şu otomobili, kurtul şu beladan, tövbe et bir daha otomobil kullanmaya!” diye nasihat edermiş. Sözün kısası bıkmış, usanmış. Necip Bey’e göre otomobili olan adam istediği yere gidip gezemezmiş. Ben hayret ettim:“Amma yaptın ha!”“Dur sebebini anlatayım.” dedi. “Ben yukarı Boğaz’ı çok severim. Fakat mecburiyet olmadıkça İstinye’den, nihayet Yeniköy’den ilerisine geçmeyi göze aldıramıyorum. Çünkü yol bozuk. Bir tecrübe arabanın yarı randımanına mal oluyor. Dolaşabildiğim yerler arasında kala kala Yeşilköy’le Florya, bir de Bebek kalıyor. Bu da otomobili olanlar için geniş bir saha sayılmaz değil mi?”Gülmeye başladım:“Çok şükür ki bir otomobilim yok. Ya maazallah benim de bir otomobilim olsaydı hâlim neye varırdı?”Şişli ilerisinde küçük bir mola verip yolumuza devam ettik. Beyoğlu’nun biricik hava ve güneş alan Taksim abide meydanı karınca gibi kaynıyordu. Akşam piyasasına dökülen bir sürü insan iki sıralı kaldırımları doldurmuştu. Ve nihayet ışıklar altında sahte bir mücevher gibi parlayan çapkın ve küstah Beyoğlu…<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">*Mehmet Selahattin Güngör’ün yazılarındaki bazı kelimelerin yerine, okumayı kolaylaştırmak için günümüzdeki karşılıkları yazıldı. Selahattin’in tüm ifadelerine katılmasak da anlamı ve anlatımı bozacak ya da değiştirecek herhangi bir değişiklik yapılmadı. Dönemin anlam dünyasına sadık kalındı. ‘İstanbul’da Nasıl Eğleniyorduk’un amaçlarından biri de, yazara hak ettiği değeri vererek İstanbul’un geçmişine dair zengin bilgiler içeren bu yazıları gün yüzüne çıkarmak.

İstanbul'da Nasıl Eğleniyorduk?

Dut mevsimi yaklaşıyor, buraya asıl o zaman gelmeli

Mecidiye Köyü’nde 1 Saat

<a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/gazete/son_posta/1934-06-20/6" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mecidiye Köy</a>ü, 1930'ların başında kimsenin uğramadığı, şehirde adı dahi geçmeyen ufacık bir köy iken otomobile olan ilginin artmasıyla İstanbul'un en meşhur sayfiye yerlerinden biri olmuştu. Şehrin görece daha uzak yerlerindeki sayfiye yerlerine, mesire alanlarına, plajlara gidemeyenler ya da gitmek istemeyenler soluğu Mecidiye Köyü’nde alıyordu. Çünkü Mecidiye Köyü o tarihlerde şehrin merkezinde olup henüz şehirleşmeyen, ancak yavaş yavaş bunun belirtilerinin görüldüğü bir köydü.Tatil günlerinde halk kalabalıklar halinde Mecidiye Köyü’nün yolunu tutuyordu. Tıklım tıklım Şişli tramvaylarını düşünün. <a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/gazete/son_telgraf/1938-07-09/5" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Göbekli şişmanlar, çiroz benizli zayıflar yalancı dolma gibi istif haline girmişler.”</a> Kaldırımlar o kadar dolu ki insanlar yollara taşıyor, caddenin iki tarafındaki seyyar satıcılar müşteri kovalıyor. Her bir dut ağacının altında birkaç grup birden oturmakta. Etrafta koşuşturan çocuklar, bebeklerini uyutmaya çalışan anneler, bıyık buran köylü erkekler. Kışın <a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/gazete/son_posta/1939-04-28/8" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Osmanbey</a>’deki toplaşmalarını havalar ısınınca dutluklara taşıyan Şişli civarındaki kimi evlerde hizmetçilik yapan kadınlar da burada.&nbsp;Her gramofondan bir başka şarkı yükseliyor. Çilingir sofraları kurulmuş, çakırkeyiflerin naraları müziği bastırıyor. Gölgede yer bulamayanların kimisi nevaleleri koltuklarının altında bahçe bahçe gezerek mahsun gözlerle etrafı izlerken daha açıkgöz olanlar hiç tanımadıklarıyla dert ortağı olup aynı ağacı paylaşmanın peşinde. Burada fotoğraf çektirmek de çok moda. Adım başı birbirinin fotoğrafını çeken mi istersiniz yoksa seyyar fotoğrafçıların karşısına dizilip kımıldamandan, nefes dahi almadan dakikalarca duranlar mı?<img src="https://images.aposto.com/2022/4/4/1652396484111.png" width="550" height="241" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.24" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/gazete/son_posta/1934-06-20/6" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mecidiye Köyü’nde eğlenenler</a>Ermeni, Rum, Yahudi, İngiliz, Fransız, İtalyan, Alman, Türk... Neredeyse her milletten insan Mecidiye Köyü'nün gazinolarına ve dut bahçelerine otomobille, bisikletle, motorsikletle ya da yayan gidip geliyor. Her milletten insan olduğu gibi her sınıftan insanı da burada bulmak mümkün. Çünkü ağaç altlarında sevişen genç çiftler fakir, otomobille <a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/gazete/son_posta/1934-06-20/6" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Maslak</a>'a doğru gezinti yapanlar ise zenginler. Kahvehanelerde iskambil ve domino oynanıyor, yarı meyhaneye çevrilmiş bakkallarda durmadan rakılar çakılıyor, gazinolardan kahkaha sesleri, dut bahçelerinden dallardan yapılmış şişlere takılı kebap kokusu yayılıyor.&nbsp;1930’ların sonlarına doğru <a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/gazete/cumhuriyet/1939-04-17/5" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">"Hangi niyetle yenilirse onun tadı veren muz gibi Mecidiyeköyü'nü de insan hangi gözle tetkik ederse ona benzetebilirdi."</a> Mesela baygın baygın öten horoza bakarsanız bir köyde olduğunuzu, kübik villalara ve bu villaların önünde duran zarif otomobillere bakarsanız şehirde olduğunuzu düşünürdünüz.<img src="https://images.aposto.com/2022/4/4/1652396527629.jpeg" width="550" height="632" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.85" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/aksam/aksam_1934/aksam_1934_haziran_/aksam_1934_haziran_2_.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Dut toplayıcılar</a>Dut mevsimi geldiğinde bahçeler adeta bayram yerine döner, hummalı bir <a fr-original-style="" href="http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/haber(aksam%20postasi)/haber(aksam%20postasi)_1938/haber_1938_haziran_/haber_1938_haziran_13_.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dut toplama faaliyeti</a> göze çarpardı. Vakit erken olmasına rağmen dut meraklıları soluğu Mecidiye Köyü'nde alırdı. Ağaçların altına şeker çuvalları serilir, delikanlılar ağaç tepelerine çıkar, ayaklarıyla dallara vurarak dutları düşürürdü. Bazen aşka gelen bir dutçu <a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/gazete/aksam/1934-06-02/6" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">"Haydaaa, Arnavut Köyü'nün beyaz çileği! Hey mübarek be! Beyaz bereket bu, beyaz bereket."</a> diye bağırıyordu. O tarihlerde İstanbul'da beş çeşit dut vardı. Bunlar; aşlama, Musa dutu (1860-70’lerde Mecidiye Köyü’ne yerleşerek ilk dut ağacını diken ve köyün kalkınmasında ilk adımı atan kişi olan <a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/gazete/milliyet/1932-07-31/6" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Musa Dayı</a>’dan adını almaktadır), kara dut, mor dut ve Acem dutuydu. Bunlardan en irisi Musa dutu, en mayhoşu mor duttu. Acem dutu ise sivriydi. Dut sadece eğlence için tüketilen bir meyve değildi, aynı zamanda bağırsak ve mide rahatsızlıklarına iyi geldiğine de inanılıyordu. Günlüğü 50-60 kuruşa kiralanan bir ağacın dutları silkelenerek yenilebildiği gibi doğrudan ağaca tırmanıp dalından yeme meraklısı olanlar da az değildi. Ancak gün geldi dut ağaçlarının yerini binalar aldı. Bahar ve yaz aylarında eğlenmek için akın akın buraya gelenler artık arkasına bakmadan Mecidiyeköy’den kaçar oldu.

Mecidiye Köyü ile ilgili hikayeler